Van Technische School naar ROC De Meppel

In Den Haag Zuidwest heeft Bureau Kroner nieuw leven geblazen in een leegstaand schoolgebouw, een jong rijksmonument uit 1960. Het karakteristieke gebouw biedt nu onderdak aan De Meppel, een levendige campus van praktische opleidingen van het ROC Mondriaan, die verrassend goed gebruik kunnen maken van de ruimte die het gebouw biedt. 

De voormalige R.K. Technische school St. Paulus aan de Meppelweg is eind jaren vijftig gebouwd naar ontwerp van de architecten Molenaar en Sips. Met de kenmerkende ritmische gevelindeling, sierbetonnen elementen en geïntegreerde kunst is het een typisch voorbeeld van de wederopbouwarchitectuur in Den Haag Zuidwest.

In eerste instantie deed de school dienst als Lagere Technische School. Later waren hier ook het Haagsch Vakcollege, een kinderdagverblijf, een tweedehands meubelshowroom en het Residentie Orkest tijdelijk gevestigd. De laatste jaren stond het gebouw leeg en het had niet veel gescheeld of de school was gesloopt. Maar dankzij de benoeming tot rijksmonument en de nieuwe invulling door het ROC Mondriaan is het gebouw nu weer verzekerd van een stralende toekomst.

In nauw overleg met Monumentenzorg Den Haag is er op drie niveaus gewerkt aan de renovatie en restauratie van het gebouw. Alles onder een overkoepelende strategie van behouden, terugbrengen en toevoegen.

Zo zijn belangrijke stijlkenmerken en elementen behouden of gerestaureerd. Verloren gewaande puien zijn achter voorzetwanden vandaan gehaald en het tegelwerk is hersteld, waardoor de verborgen schoonheid van het gebouw weer is onthuld.

Nieuwe ingrepen zijn op een gebalanceerde manier vormgegeven met oog voor detail, kleur en sfeer. Soms als duidelijke toevoeging, dan weer bescheiden. Zo zijn de trapleuningen op een verfijnde manier verhoogd en zijn er bij de ramen subtiele doorvalbeveiligingen toegevoegd om te voldoen aan de huidige maatstaven uit het bouwbesluit.

Daarnaast is het gebouw volledig voorzien van nieuwe installaties. Deze zijn bewust in het zicht – aan de plafonds van de verkeersruimtes – geplaatst om de originele structuur van het gebouw weer te tonen en zelfs visueel te versterken.

De grootste ambitie was om het monumentale gebouw te laten voldoen aan de huidige normen voor Frisse Scholen B én te verduurzamen, zonder het oorspronkelijke karakter van de ruimtes en de hoofdstructuur aan te tasten.

Er is gekozen voor verduurzaming van de schil, maar alleen waar dat mogelijk is: al het glas is vervangen door monumentenglas en de daken zijn volledig geïsoleerd. In de gevels is de beton- en metselwerkstructuur juist niet na-geïsoleerd om het bestaande beeld te behouden en het bouwfysische evenwicht niet te verstoren. Voor de benodigde elektra zijn vierhonderd zonnepanelen op het dak geplaatst. De bestaande aansluiting op de stadsverwarming is wel gehandhaafd, maar alleen voor de bijverwarming op koude dagen. Met deze ingrepen is het energielabel van G naar A+ gegaan.

In de school is gezorgd voor een prettig binnenklimaat volgens de normen van Frisse Scholen B. Alle ruimtes worden geventileerd door middel van nieuwe WTW-installaties en gekoeld of verwarmd. Alle lokalen zijn individueel te regelen op temperatuur en luchtverversing. Daarnaast is buitenzonwering geïntegreerd in de oorspronkelijke kozijnen. En de ramen zijn in alle lokalen (weer veilig) te openen dankzij de toegevoegde doorvalbeveiliging.

In de gevel zijn de ventilatieroosters – inclusief tussenkalven – uit de jaren negentig verwijderd, waardoor het glasoppervlak is toegenomen. Ook alle verlaagde plafonds in de lokalen en de gangen zijn weggehaald. Er is bewust gekozen om de hoofdkanalen in de verkeersruimtes te plaatsen. Hierdoor konden de plafonds van de lokalen tussen de balkenstructuur worden aangebracht, waardoor de gebouwstructuur weer helemaal in beeld is gekomen en de daglichtinval is toegenomen.

Binnen de bestaande structuur van het gebouw is – samen met docenten en studenten – gezocht naar een verdeling van praktijk- en theorieruimtes die de onderlinge kruisbestuiving bevordert én flexibiliteit geeft voor toekomstige programmawisselingen. Zo kan De Meppel goed inspelen op toe- en afnames binnen het leerlingenbestand van de verschillende opleidingen én sluit het nieuwe gebouw daadwerkelijk aan bij de wensen van de gebruikers.

Daarnaast is er voor dit project een nauwe samenwerking tussen architect, aannemer, monumentenzorg en opdrachtgever geweest. Aangezien De Meppel een harde deadline had om vanaf het begin van het schooljaar 2022/2023 in het nieuwe gebouw te starten, moest de totale renovatie (start ontwerp tot aan ingebruikname) in een recordtempo van slechts anderhalf jaar tijd worden uitgevoerd. In het iteratieve en innovatieve proces zijn inventarisatie, ontwerp en bouwkundige (en daarmee ook financiële) beslissingen telkens gelijktijdig genomen. Dat heeft het mogelijk gemaakt om het project binnen het gestelde budget én het gevraagde (zeer korte) tijdsbestek te realiseren.

Den Haag Zuidwest is met de komst van De Meppel een levendige campus rijker. Juist deze school, die zich specifiek richt op leerlingen met multiproblematiek – zoals schoolverlaters, oudere leerlingen en statushouders, biedt met de entree-opleidingen een perspectief op een goede opleiding.

Met de opzet van een heuse campus is het voor alle leerlingen mogelijk om weer in te stromen in het reguliere MBO-onderwijs. Iedereen mag op De Meppel deelnemen aan het onderwijs en tussentijds van richting wisselen. Het doel is vooral om leerlingen te enthousiasmeren voor een leerrichting en achterstanden weg te werken. Daar sluit dit gebouw perfect op aan. De oorspronkelijke transparantie is behouden en op veel plaatsen versterkt; dat zorgt voor openheid, contact en oriëntatie op de beroepspraktijk, het hoofddoel van ROC Mondriaan.

Inmiddels maken studenten en docenten volop gebruik van hun nieuwe gebouw. School voor Entreeopleidingen – ROC Mondriaan liet door Bureau Visueel en Het Haags Productiebedrijf een mooie video maken over De Meppel in gebruik. Ook is er een mooie documentaire verschenen over de geschiedenis van de school. 

meer over de geschiedenis van De Meppel

nominatie Schoolgebouw van het Jaar

boek over De Meppel

projectbespreking door Harm Tilman

projectbespreking op de Architect

publicatie in Schooldomein

artikel op de Architect

artikel op Architectenweb

artikel op Monumentaal

artikel in Den Haag Centraal